Achtergrond
Horizontale structuur
Verticale structuur
Structuurdynamiek is een spontaan proces in natuurlijke bossen. In onze structuurarme bossen moet u het structuurherstel eerst op weg helpen. Om horizontale structuur te creëren, zijn ingrepen nodig die voor (kleine) openingen in het kronendak zorgen. Verticale structuur kan op gang worden geholpen door te variëren met lichtintensiteit.
Groepenkap
De ontwikkeling van de horizontale structuur kunt u op gang brengen door steeds opnieuw gaten van verschillende omvang in het kronendak te maken. Door te variëren met de grootte van de groepen kunt u sturen in welke soorten u in de verjonging wilt hebben. Voor schaduwboomsoorten is een groepenkap met 1 á 2 keer de boomhoogte als doorsnee voldoende. Lichtboomsoorten als eik en grove den gebruiken meer licht en hebben daarom grotere gaten in het kronendak nodig. Wilt u ook deze of andere pionierssoorten laten verjongen, dan kunt er lokaal voor kiezen om grotere kapvlakten van 0,5 à 1 hectare aan te leggen.
Waar en hoeveel?
Verjong jaarlijks bij dunningen gemiddeld 1% van het bos. Hierdoor ontstaat geleidelijk een jonge en open fase (eerste 10 jaar van de bosontwikkeling) van 10% van de oppervlakte van het bos. Geschikte plekken om gaten aan te leggen zijn plekken in een opstand die al een slechte kwaliteit vertonen of op plaatsen met veel verjonging in de onderlaag. Dit omvormingsbeheer blijft noodzakelijk totdat de natuurlijke processen (aftakelen boomsoorten, windworp) dit overnemen.
Op deze manier zal uiteindelijk de kleinschalige mozaïekstructuur – met verschillende fasen naast elkaar – ontstaan.
Terugbrengen van aftakelingsfase
De hiervoor beschreven maatregelen richten zich op het terugbrengen van de open en de jonge fase.
Echter, de vervalfase met het ontbreekt ook grotendeels. Door het aanleggen van een habitatnetwerk, kan deze teruggebracht worden.
Dunnen
De verticale gelaagdheid kunt u versterken door variabel te blessen. Door sterk dunnen af te wisselen met niet of matig dunnen, brengt u variatie in de lichtintensiteit. De struik-, kruid- en moslaag krijgen hiermee de kans zich verder te ontwikkelen en een bijdrage te leveren aan een gelaagde en diverse vegetatieopbouw. Dit kunt u aanvullen met het vrijzetten van bijzondere of gewenste bomen en struiken (van verschillende soorten). Het vrijzetten van bomen bevordert de diktegroei en daarmee krijgt u sneller dikke bomen, en op termijn dik dood hout – vooral als u kiest voor snelle groeiers.Bosranden
Bosranden zijn vaak een ‘harde’ overgang van open terrein naar opgaand bos. Door een meer geleidelijke, natuurlijke bosrand aan te leggen, wordt een bijdrage geleverd aan de verticale structuur. U kunt dit doen door te streven naar een zogenaamde zoom-mantel-kern structuur. Hierbij wordt een geleidelijke overgang gecreëerd van het opgaand bos (kern) naar het open terrein met een mantel (struiken) en zoom (kruiden) vegetatie Door boomvormers in de bosrand – afhankelijk van hun groeisnelheid – elke 10 à 15 jaar af te zetten, krijgen de struiken en kruiden in de bosrand meer ruimte om zich te ontwikkelen. Om de soortenrijkdom van de struiklaag te vergroten, kunt u verschillende soorten middels aanplant inbrengen.Gerelateerd hieraan:
Oplossingen